Η τροφοφοβία (ή επιλεκτικότητα) αποτελεί μια διατροφική διαταραχή η οποία εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά νηπιακής ηλικίας και μπορεί να συνεχιστεί και μέχρι την ενήλική τους ζωή.
Συνήθως τα παιδιά που εμφανίζουν τροφοφοβία δεν τρώνε συγκεκριμένες τροφές διότι δεν τους αρέσει η οσμή ή/και η εμφάνισή τους.
Οι επιθυμητές τροφές είναι συγκεκριμένες και ορισμένα παιδιά παιδιά αποκλείουν από τη διατροφή τους ολόκληρες ομάδες τροφών, όπως τα φρούτα και λαχανικά.
Ωστόσο, τα παιδιά που πάσχουν από επιλεκτικότητα έχουν συχνά φυσιολογικό βάρος και ύψος.
Σε αρκετές περιπτώσεις, το παιδί ενδέχεται να ακολουθεί ένα σωστό και φυσιολογικό πρόγραμμα διατροφής και ξαφνικά να αρχίζει να απορρίπτει και να αρνείται να φάει τις τροφές που μέχρι τώρα έτρωγε. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε μια κακή εμπειρία, όπως να κάνει εμετό αφού κατανάλωσε τη συγκεκριμένη τροφή ή να πήγε να πνιγεί από αυτή. Με αυτόν τον τρόπο, η τροφή γίνεται αντικείμενο φόβου για το παιδί και οποιαδήποτε έκθεση στην τροφή αυτή ή σε κάποια παραπλήσια αυτής τροφοδοτεί τον φόβο ή την απειλή του πνιξίματος.
Ωστόσο, η επιλεκτικότητα μπορεί να οδηγήσει σε διατροφική αστάθεια και ανησυχίες για τη φυσική και ψυχολογική ευεξία του παιδιού.
Πιθανές αιτίες για την εμφάνισης της επιλεκτικής τροφοφοβίας
Εξελικτική Προοπτική: Κάποιοι ερευνητές υποθέτουν ότι η επιλεκτική τροφοφοβία μπορεί να είναι ένας εξελικτικός μηχανισμός επιβίωσης για την αποφυγή δυνητικών τοξινών ή επιβλαβών τροφών.
Αισθητηριακές Ευαισθησίες: Οι γευστικοί κάλυκες μπορεί να είναι ευαίσθητοι σε συγκεκριμένες υφές, γεύσεις ή αισθητήρια χαρακτηριστικά των τροφών. Αυτό μπορεί να τους κάνει να αντιτίθενται περισσότερο στο να δοκιμάσουν άγνωστα φαγητά που δεν αντιστοιχούν στις αισθητηριακές τους προτιμήσεις.
Περιβαλλοντικοί Παράγοντες: Οι προτιμήσεις σε φαγητά του παιδιού μπορούν να επηρεαστούν από το άμεσο περιβάλλον του, τις διατροφικές συνήθειες της οικογένειας και τους εκάστοτε πολιτισμικούς παράγοντες. Εάν η οικογένεια κυρίως προσφέρει μια περιορισμένη ποικιλία φαγητών, το παιδί είναι πιο πιθανό να αναπτύξει προτιμήσεις συμβατές με αυτά τα φαγητά.
Στάδιο Ανάπτυξης: Η επιλεκτική τροφοφοβία είναι ιδιαίτερα συνηθισμένη κατά την πρώιμη παιδική ηλικία, όπου τα παιδιά εξερευνούν την αυτονομία τους και εκφράζουν τις προτιμήσεις τους. Καθώς μεγαλώνουν, η προθυμία τους να δοκιμάσουν νέα φαγητά μπορεί να αυξηθεί.
Ψυχολογικοί Παράγοντες: Ορισμένοι ψυχολογικοί παράγοντες, όπως η αγωνία ή η ανάγκη για έλεγχο, μπορεί να συμβάλλουν στην επιλεκτική τροφοφοβία. Τα παιδιά μπορεί να χρησιμοποιούν τις επιλογές τροφίμων ως έναν τρόπο να ασκήσουν έλεγχο σε καταστάσεις όπου νιώθουν ότι έχουν λίγο έλεγχο.
Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την επιλεκτική τροφοφοβία;
Ξεκινήστε με υπομονή και κατανόηση
Το να κατανοήσετε ότι η επιλεκτική διατροφή είναι μια κοινή αναπτυξιακή φάση μπορεί να σας βοηθήσει να προσεγγίσετε την κατάσταση με υπομονή και κατανόηση. Αποφύγετε την πίεση ή την επίπληξη του παιδιού σχετικά με τις διατροφικές του συνήθειες. Αντίθετα, δημιουργήστε μια θετική και χαλαρή ατμόσφαιρα κατά την ώρα των γευμάτων.
Προσφέρετε ποικιλία τροφίμων
Εισαγάγετε ποικιλία τροφίμων στη διατροφή του παιδιού σας, συμπεριλαμβανομένων διαφορετικών υφών, γεύσεων και χρωμάτων. Εκθέστε τα σιγά-σιγά σε νέα τρόφιμα χωρίς να τα καταπονείτε. Θυμηθείτε ότι ενδέχεται να χρειαστούν αρκετές προσπάθειες προτού ένα παιδί αναπτύξει προτίμηση σε ένα νέο φαγητό.
Αποτελέστε πρότυπο σωστής διατροφής
Τα παιδιά συχνά μιμούνται τη συμπεριφορά των ενηλίκων και των μεγαλύτερων αδελφών. Υιοθετήστε υγιείς διατροφικές συνήθειες απολαμβάνοντας μια ποικιλία τροφίμων και εσείς οι ίδιοι. Κάντε τα γεύματα μια οικογενειακή υπόθεση και φάτε όλοι μαζί.
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να συμμετέχει στο μαγείρεμα
Συμπεριλάβετε το παιδί σας στην προετοιμασία των γευμάτων. Επιτρέψτε του να βοηθήσει σε απλές εργασίες, όπως το πλύσιμο των λαχανικών, το ανακάτεμα ή τη προετοιμασία ενός σάντουιτς. Αυτή η συμμετοχή μπορεί να αυξήσει την περιέργειά του και την προθυμία του να δοκιμάσει νέα φαγητά.
Επαινέστε το παιδί σας
Επαινέστε και ανταμείψτε το παιδί σας όταν δοκιμάζει νέα φαγητά ή τρώει ισορροπημένα γεύματα. Η θετική ενίσχυση μπορεί να δημιουργήσει θετική σύνδεση με τη δοκιμή νέων φαγητών.
Δημιουργήστε «διασκεδαστικό» φαγητό
Παρουσιάζοντας το φαγητό με δημιουργικούς και οπτικά ελκυστικούς τρόπους, μπορεί να το κάνει πιο ελκυστικό για τους γευστικούς κάλυκες. Χωρίστε τα φρούτα σε πολύχρωμα μοτίβα ή δημιουργήστε ένα «σταθερό σημείο» για τη δημιουργία του δικού τους γεύματος.
Σταδιακή εισαγωγή νέων φαγητών
Εισάγετε νέα φαγητά δίπλα σε φαγητά που ήδη το παιδί προτιμάει. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να δοκιμάσει μικρή ποσότητα ή ακόμα και να αγγίξει το νέο φαγητό. Με τον καιρό, η εξοικείωσή του με το φαγητό μπορεί να οδηγήσει σε προθυμία να το δοκιμάσει.
Σεβαστείτε τις προτιμήσεις των παιδιών σας
Ενώ τα ενθαρρύνετε να δοκιμάσουν νέα φαγητά, σεβαστείτε επίσης τις προτιμήσεις τους. Προσφέρετέ τους τουλάχιστον μια γνώριμη γεύση που τους αρέσει κατά τη διάρκεια των γευμάτων για να βεβαιωθείτε ότι θα φάνε κάτι.
Είναι σημαντικό να είστε υπομονετικοί και να δείχνετε κατανόηση. Η δημιουργία ενός θετικού περιβάλλοντος και η ενθάρρυνση μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να ξεπεράσουν σταδιακά τον φόβο τους να δοκιμάσουν νέα τρόφιμα και να αναπτύξουν, με την πάροδο του χρόνου, πιο υγιεινές διατροφικές συνήθειες.
Η τροφοφοβία μπορεί να αποτελεί διατροφική διαταραχή αλλά πρέπει πάντα να έχουμε υπόψη ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί λαμβάνοντας τα κατάλληλα μέτρα και πάντα με την καθοδήγηση ενός επαγγελματία διατροφολόγου.
Φανή Οικονομοπούλου
Πτυχιούχος Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Msc Κλινική Διατροφή
Εθνάρχου Μακαρίου 17 – Περιστέρι, Αθήνα – 12131
Τηλ. : 6978543777
https://oikonomopoulou-diaitologos.gr/
*Το παρόν άρθρο δημοσιεύεται σε συνεργασία με το mnbcenter.gr
