Η 30η Μαρτίου είναι αφιερωμένη στην Παγκόσμια Ημέρα Διπολικής Διαταραχής και τα άτομα με διπολική διαταραχή αντιμετωπίζουν συχνά εναλλαγές της διάθεσης.
Η διπολική συναισθηματική διαταραχή που αναφερόταν παλιά με τον όρο «μανιοκατάθλιψη», είναι μια σοβαρή ψυχική νόσος η οποία χαρακτηρίζεται κυρίως από διαταραχή στη συναισθηματική λειτουργία του ατόμου. Βασική εκδήλωση της νόσου είναι οι ακραίες διακυμάνσεις στη διάθεση που συμπαρασύρουν την ικανότητα καθαρής σκέψης και μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο, την ενέργεια, τη δραστηριότητα, την κρίση και τη γενικότερη συμπεριφορά του ατόμου.
Κύριο χαρακτηριστικό της είναι η εμφάνιση εναλλαγής φάσεων μανίας και φάσεων κατάθλιψης, μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται διαστήματα με φυσιολογική διάθεση (νορμοθυμία). Επεισόδια εναλλαγών της διάθεσης μπορεί να συμβούν σπάνια ή πολλές φορές το χρόνο.
1. Διαταραχές ύπνου
Η έλλειψη ύπνου ή οι ακανόνιστες συνήθειες ύπνου μπορεί να πυροδοτήσουν έντονα επεισόδια, ενώ ο υπερβολικός ύπνος μπορεί να προκαλέσει καταθλιπτικά επεισόδια.
2. Στρεσογόνα γεγονότα της ζωής
Σημαντικές αλλαγές στη ζωή, όπως μία απόλυση, ένα διαζύγιο ή ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, μπορεί να προκαλέσουν εναλλαγές στη διάθεση.
3. Κατάχρηση ουσιών
Η χρήση ναρκωτικών ουσιών ή αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει μανιακά ή καταθλιπτικά επεισόδια σε άτομα με διπολική διαταραχή.
4. Φάρμακα
Ορισμένα φάρμακα όπως τα αντικαταθλιπτικά ή τα στεροειδή μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνα.
5. Εποχικές αλλαγές
Κάτι τόσο απλό όσο οι αλλαγές στο φως και τη θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσει εναλλαγές στη διάθεση, ιδιαίτερα κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες.
6. Ορμονικές αλλαγές
Οι ορμονικές διακυμάνσεις, όπως αυτές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή της εμμηνόπαυσης, μπορούν να προκαλέσουν εναλλαγές της διάθεσης.
7. Κοινωνική απομόνωση
Η κοινωνική απομόνωση μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα μοναξιάς, που μπορεί να πυροδοτήσουν καταθλιπτικά επεισόδια.
8. Τραύμα
Τραυματικά γεγονότα όπως η σωματική ή η σεξουαλική κακοποίηση μπορεί να παίξουν καθοριστικό ρόλο.
9. Οικονομικά προβλήματα
Το στρες λόγω οικονομικών προβλημάτων μπορεί να προκαλέσει εναλλαγές της διάθεσης, ιδιαίτερα εάν οδηγεί σε σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής ή την κοινωνική θέση.
10. Διαπροσωπικές συγκρούσεις
Οι ειδικοί λένε ότι οι συγκρούσεις με την οικογένεια, τους φίλους ή τους συναδέλφους μπορούν να προκαλέσουν εναλλαγές της διάθεσης, ιδιαίτερα εάν περιλαμβάνουν κριτική ή απόρριψη.
Αν και η διπολική διαταραχή είναι μια δια βίου πάθηση, είναι δυνατό να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, δίνοντας στο άτομο τη δυνατότητα να έχει μια ως επί το πλείστον ομαλή και δημιουργική ζωή. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η διπολική διαταραχή αντιμετωπίζεται με συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας. Η πρώιμη αναγνώριση της νόσου και η αναζήτηση βοήθειας από ειδικούς αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη της θεραπευτικής αντιμετώπισης που θα συμβάλλει στην πρόληψη της επιδείνωσης της βαρύτητας της νόσου, αλλά και των υποτροπών της.
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν στην αποτροπή της επιδείνωσης των συμπτωμάτων σε περίπτωση διάγνωσης διπολικής διαταραχής, είναι οι εξής:
– Μην αγνοείτε τα προειδοποιητικά σημάδια. Καλέστε τον ιατρό σας εάν αισθάνεστε ότι πέφτετε σε ένα επεισόδιο κατάθλιψης ή μανίας. Πολλές φορές τα νοσολογικά σημεία γίνονται πιο εύκολα αντιληπτά από ένα οικείο άτομο, παρά από τον ίδιο τον ασθενή, και για αυτό είναι σημαντική η συμμετοχή μελών της οικογένειας ή φίλων.
– Αποφύγετε τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Η χρήση ναρκωτικών ουσιών ή αλκοόλ μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματά σας και να τα κάνει πιο πιθανό να επανέλθουν.
– Να λαμβάνετε τα φάρμακά σας ακριβώς σύμφωνα με τις οδηγίες. Μπορεί να μπείτε στον πειρασμό να σταματήσετε τη θεραπεία αλλά μην το κάνετε. Η αυτόβουλη διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής ή η μείωση της δοσολογίας μπορεί να προκαλέσει υποτροπή ή επιδείνωση της νόσου ή ακόμα και σύνδρομο στέρησης.
Στην πρόληψη της διπολικής διαταραχής μπορεί να συμβάλλει σημαντικά η ανάληψη δράσεων για την προαγωγή της ψυχικής υγείας και την πρόληψη των ψυχικών ασθενειών. Οι πολιτικές σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η απασχόληση ή η κοινωνική προστασία, αλλά και η ανάδειξη της κρίσιμης σημασίας των πρώιμων εμπειριών, μπορούν να επηρεάσουν θετικά την ψυχική μας υγεία και ευημερία και να στηρίξουν την ανθεκτικότητα της ψυχικής υγείας, ιδίως όταν εφαρμόζονται σε πρώιμο στάδιο της ζωής.
